Duygusal Yeme
Yemek, yaşamdaki belki de en temel eylemdir. Hangi koşullarda olursak olalım, öncelikli olarak bu ihtiyacımızı karşılamamız gerekir. Bunu –özünde– hayatta kalmak için yaparız. Denklem aslında oldukça basittir: Bedenimizin yakıtı biter, açlık hissederiz ve bir şeyler yeriz. Ne yazık ki modern yaşamın getirdikleriyle beraber, bu konu daha karmaşık bir hale bürünmüştür. Artık sadece açlığımızı gidermek için yemiyoruz. Yemeğe yönelirken başka motivasyonlarımız da var: Rahatlamak, stres atmak, kendimize ödül vermek, kendimizi cezalandırmak, kendimizi sabote etmek vb. Fiziksel açlığı gidermek dışında yemek yemeye, duygusal yeme davranışı diyoruz.
Duygusal yeme, en basit tanımıyla, duygusal nedenlerden ötürü yiyeceklere yönelme durumudur. Amaç mideyi doldurmak değil, duygusal ihtiyaçları gidermektir. Bunu zaman zaman yapmak sorun oluşturmaz. Kazanılan bir başarının ardından yapılan bir kutlamada aç olmasanız da bir şeyler yiyip içmek sıkıntı yaratmaz. Sorun, yemek yemenin birincil baş etme yönteminiz haline gelmesiyle boy gösterir. Öfkelendiğiniz, hayal kırıklığına uğradığınız, yalnız hissettiğiniz ya da sıkıldığınızda ilk iş kendinizi mutfağa atmak olduğunda, işlevsiz bir döngüye saplanıp kalırsınız. Asıl sorununuz hep gölgede kaldığı gibi, stres yükünüz de artar. Yani duygusal yeme duygusal sorunlarınızı çözmeye yaramaz. Mevcut meseleler var olmaya devam eder; üstüne fazla yediğiniz için bir de suçluluk, pişmanlık ve utanç duyguları biner. Ve bu tekrarladıkça, size zarar veren bir döngü halini alır.
Duygusal yeme döngüsünden kurtulmanın ilk adımı, bunun varlığını tespit etmektir. Öncelikle fiziksel yeme ihtiyacıyla duygusal yeme ihtiyacı birbirinden ayırmayı öğrenmeniz gerekir. Duygularla baş etmek için düzenli olarak yiyeceklere yöneliyorsanız, bunun o kadar kolay olmayacağını bilmenizde yarar var. İkinci adım, sizi duygusal yeme davranışına iten etmenleri bulmak olmalıdır. Duygusal yemenin bir semptom olduğunu unutmayın. Semptomun ne anlattığını anlamadan onu susturmaya çalışmayın. Aksi takdirde, kalıcı bir çözüm elde edemezsiniz. Semptomun kaynağını araştırmaya yönelmek en doğrusudur. Nihayetinde duygusal açlık ne dürtüsel bir biçimde bir şeyler yiyerek ne de kendinizi zorlayıp yeme davranışına girmemeye çalışarak sonlanmaz. Duygusal meselelerinizi masaya yatırmanız ve üzerinde çalışmanız gerekir.
Klinik Psikolog Gonca Akkaya & Dr Birgül Altuntürk
